Al-Allamah Muhammad Mutawalli al-Syarawi

 Al-Allamah Muhammad Mutawalli al-Syarawi

Sumber.

Saya menulis kisah hidup al-Allamah Muhammad Mutawalli al-Syarawi kerana saya amatlah mengkagumi beliau sebagai salah seorang ulama zaman ini yang begitu memberi kesan kepada jiwa saya. Jadi di sini saya nukilkan sejarah dan kisah hidup ulama kesayangan saya ini untuk tatapan semua. Semoga kita semua dapat mengambil iktibar dari kisah hidup ini.

Perjalanan Hidup Beliau

- Nama penuh beliau ialah Muhammad bin Mutawalli al-Syarawi al-Husaini yang nasab keturunan bapanya sampai kepada Imam Husain bin Ali R.A.

- Dilahirkan pada 15 April 1911 di Kampung Duqdos, Daerah Mit Ghamr, Negeri Daqhiliah, Mesir.

- Sejak kecil lagi di gelar sebagai ‘al-Syeikh al-Amin’.

- Beliau tamat menghafaz al-Quran ketika berusia 11 tahun.

- Pada tahun 1916, beliau telah memasuki Sekolah Rendah Zaqaziq dan berjaya memperolehi Sijil Sekolah Rendah pada tahun 1923 dan kemudiannya memasuki sekolah peringkat menengah.

- Beliau terkenal dengan seorang yang sukakan syair dan kesusasteraan Arab sehingga rakan-rakannya melantik beliau menjadi Ketua Persatuan Pelajar dan Ketua Persatuan Kesusasteraan di daerah Zaqaziq.

- Beliau mengambarkan kampungnya yang begitu indah dengan pemandangan, subur dengan tanaman hijau-hijauan di perlembahan Sungai Nil.

Satu peristiwa yang terpenting dalam hidupnya yang berubah segala-galanya apabila keinginan bapanya untuk meminta beliau melanjutkan pelajaran ke Universiti al-Azhar di Kaherah sedangkan beliau hanya ingin tinggal bersama-sama saudaranya di kampung dan menjadi petani. Menurut beliau, tidak ada bagi seorang kanak-kanak cita-cita atau keinginan tertentu. Tetapi keinginan ayahnya yang inginkan beliau belajar di Kolej al-Azhar apabila beliau telah tamat menghafaz al-Quran. Namun keinginan beliau untuk menjadi petani menjadikannya membuat pelbagai helah agar tidak masuk ke Kolej al-Azhar. Beliau telah memasukkan habuk tanah ke dalam matanya agar menjadi rabun dan ditolak semasa peperiksaan kesihatan. Namun helah ini juga tidak berjaya kerana kolej itu menerima orang buta. Helah kedua ialah gagap dan berbuat lupa ketika ujian hafalan al-Quran. Namun guru tersebut tetap menerimanya sebagai pelajar. Helah ketiga ialah meminta ayahnya membeli kitab-kitab yang besar dan mahal harganya di kedai dengan mengatakan ini adalah silibus kolej. Lalu dibeli oleh ayahnya. Apabila pulang ayahnya berkata: “Wahai Amin (gelaran yang diberikan oleh ayahnya), janganlah kamu menyangka aku lupa bahawa semua buku-buku tersebut bukanlah silibus untuk kamu. Harga buku silibus kamu tidak sampai 37 Qurus sahaja. Tetapi, wahai anakku, semoga Allah memanfaatkan kamu dengan buku-buku ini.”

Inilah peristiwa yang merubah hidupnya untuk mendalami ilmu dan membaca buku-buku yang muktabar. Beliau telah memasuki Kolej Agama Zaqaziq pada tahun 1930an dan mendapat sijil agama pada tahun 1936.

- Pernah dipenjara semasa belajar di Maahad Zaqaziq sebab menggalakkan sambutan memperingati Saad Zaglul seorang ulama al-Azhar yang kuat menentang kerajaan pada ketika itu.

- Beliau telah memasuki Kuliah Bahasa Arab pada tahun 1937 dan beliau aktif dalam persatuan pelajar di Universiti al-Azhar.

- Pada tahun 1941, beliau menjadi graduan dan mendapat syahadah terbaik dari Kuliah Bahasa Arab di Universiti al-Azhar.

- Pada tahun 1943, beliau mendapat Syahadah Alimiah atau kebenaran mengajar dari kerajaan Mesir.

- Pernah menjadi tenaga pengajar di beberapa buah maahad: Maahad Tanta, Maahad Iskandariah dan Maahad Zaqaziq.

Pada tahun 1950, beliau menjadi guru di Kolej al-Anjal di Arab Saudi dan kemudian menjadi pensyarah syariah di Universiti Ummul Qura di Mekkah sehingga tahun 1963. Beliau mengambarkan bahawa kuliah syariah ini terletak berhampiran dengan Masjidil Haram. Ketika mengajar, beliau dapat melihat dengan jelas Kaabah dan ini memberi kesan yang besar terhadap jiwa beliau, jiwa para guru dan pelajar-pelajar di situ. Pada waktu itu, beliau tidak terlepas seditikpun dari mengingati Allah Taala dan rasulNya.

Pada tahun 1963, apabila berlaku krisis antara Jamal Abdul Naser iaitu Presiden Mesir dengan Raja Saud, maka Jamal Abdul Naser melarang beliau untuk ke Arab Saudi dan melantik beliau menjadi Pengarah di Pejabat Syeikh al-Azhar Syeikh Hassan Makmun. Kemudian beliau bertugas di Algeria sebagai Wakil al-Azhar dan menetap di sana selama tujuh tahun. Apabila beliau pulang ke Mesir, beliau dilantik menjadi Pengarah Kementerian Wakaf, Negeri Gharbiyyah kemudian menjadi wakil bahagian Dakwah dan Pemikiran dan kemudian menjadi wakil al-Azhar. Selepas itu, beliau pergi ke Arab Saudi untuk mengajar di Universiti Raja Abdul Aziz.

Pada November 1976, Mamduh Salim menjadi Perdana Menteri Mesir dan melantik beliau menjadi Menteri Wakaf dan Pentadbiran al-Azhar. Beliau menjadi menteri sehingga tahun 1978 selama dua tahun. Beliau memegang jawatan ini bukan kerana kepentingan dunia dan dikenali sebagai seorang menteri yang mudah berinteraksi dan bertanggungjawab. Pintu pejabatnya sentiasa untuk para ulama, kawan-kawan dan pelajar-pelajar untuk berbincang dengannya. Walaupun menjawat jawatan menteri, jawatan tersebut tidak mengubah pendiriannya sedikitpun. Beliau merupakan seorang yang amat pemurah dan menafkahkan gajinya kepada para pelajar dan orang miskin.

Dalam satu temuramah oleh Fatimah al-Sahrawi mengenai kenapa beliau menerima jawatan Menteri Wakaf dan kemudian meninggalkannya. Beliau menjawab: “Saya menerima kerana saya berpendapat saya telah lama meninggalkan Mesir sejak tahun 1950 dan berada di luar negara. Saya tidak mempunyai hubungan dengan pemerintah dan pegawai-pegawainya. Dan apabila saya berdakwah saya dapati diri saya jauh dari mereka. Saya berfikir kenapa mereka meminta saya untuk memegang jawatan tersebut sedangkan saya berjauhan dengan mereka. Ini menandakan bahawa mereka memilih untuk melakukan sesuatu tugas yang mulia. Sekiranya saya tidak menerimanya, maka mereka akan mengatakan saya tamakkan harta kerana saya dibayar gaji di Arab Saudi sebanyak 2000 ribu sebulan sementara menjadi Menteri di Mesir sebanyak 250 Junaih tetapi saya perlu berkorban.”

Dalam satu pertemuan yang lain mengenai isu ini juga, beliau mengatakan syukur kepada Allah Taala kerana jawatan menteri itu bukan sesuatu yang diminta-minta tetapi ditawar kemudian beliau menerimanya.

Pada tahun 1980, beliau dilantik menjadi anggota Majma al-Buhuth al-Islamiah (Badan Penyelidikan Islam) di Universiti al-Azhar. Setelah itu, beliau bergiat dalam aktiviti dakwah dan menyebarkan ilmu dan menolak jawatan yang ditawarkan kepadanya.

Beliau telah dianugerah pingat darjat pertama pada tahun 1976 sebelum dilantik menjadi Menteri Wakaf dan menerima Pingat Kebangsaan pada tahun 1983 dan 1988. Beliau juga mendapat Doktor Kehormat Kesusasteraan dari Universiti Mansurah dan Universiti Manufia. Beliau juga dipilih sebagai pemenang tokoh oleh Negeri Daqaliah pada tahun 1989. Beliau juga pernah mendapat Anugerah Dubai dan Pingat Amir Zaid Ali Nahyan. Duit yang beliau dapat dari pingat itu disedekahkan kepada al-Azhar dan para pelajar di Bu’us Islamiah (Asrama Pelajar al-Azhar).

Beliau juga terkenal sebagai seorang dermawan dan membuat kebajikan. Beliau mendirikan di kampungnya Daqadus Maahad Al-Azhar, Sekolah Tahfiz, Masjid dan Pusat Kesihatan untuk orang Miskin. Royalti buku-buku beliau didermakan untuk kebajikan.

Beliau wafat pada pagi Rabu 22 Safar tahun 1419H bersamaan 17 Jun 1998. Jenazahnya telah dimandikan oleh Syeikh Dr. Omar Hashim dan diimamkan oleh Syeikh Dr. Sayyid al-Tantawi. Sebelum wafat, beliau berwasiat kepada anak-anaknya agar jangan bergaduh kerana harta dan berwasiat agar disiapkan satu juzuk terakhir tafsir al-Quran yang belum disiapkan lagi dengan melihat rakaman yang dirakamkan di TV dan Radio. Malah dua hari sebelum meninggal dunia, beliau berwasiat agar mempersiapkan kuburan untuknya di kampung.

Menurut anaknya Ahmad, bahawa bapanya telah mengkhaskan daripada gajinya kepada beberapa orang penduduk yang tinggal di Kaherah, Tanta dan kampungnya. Malahan wang yang diperolehi dari ceramah-ceramah, royalti buku dan majalah disedekahkan untuk orang ramai. Beliau pernah menafkahkan wang berjuta dolar yang dihadiahkan oleh Raja Dubai untuk aktiviti dakwah.

Mengenai kenapa beliau tidak memakai pakaian rasmi al-Azhar (iaitu berjubah dan serban putih berkopiah merah), beliau menjawab sememangnya beliau menyukai pakaian rasmi al-Azhar namun setelah beliau dituduh ingin merebut jawatan syeikh al-Azhar maka beliau menanggalkan pakaian tersebut untuk selamanya. Hal ini terjadi kerana beliau memberikan ciri-ciri dan syarat-syarat kelayakan untuk menjawat jawatan Syeikh al-Azhar kepada Anwar Sadat iaitu Presiden Mesir ketika itu. Setelah itu orang beranggapan bahawa beliau menginginkan jawatan tersebut. Oleh kerana itu, untuk membuktikan keikhlasannya beliau menanggalkan pakaian yang amat disukainya.

Ahmad Bahjat menyifatkan Syeikh Kabir Muhammad Mutawalli al-Syarawi seorang ahli tafsir semasa yang dapat menafsirkan ayat-ayat al-Quran dengan uslub yang mudah difahami oleh orang umum. Sementara Syeikh Dr. Omar Hashim iaitu bekas Rektor al-Azhar menyifatkannya sebagai seorang mujadid abad ini. Syeikh Dr. Yusuf al-Qaradawi menyifatkan Syeikh Kabir Muhammad Mutawalli al-Syarawi seorang ahli al-Quran. Beliau merupakan seorang yang dikurniakan Allah Taala kefahaman al-Quran dan rahsia-rahsianya serta pandangan-pandangannya mempunyai kesan kepada masyarakat umum sama ada golongan terpelajar mahupun tidak. Tidak semua orang yang membaca al-Quran dapat menyelami makna-makna kecuali diberikan Allah kefahaman tersebut. Beliau adalah orang yang diberikan Allah Taala kurniaan tersebut.

Menurut Syeikh Dr. Yusuf al-Qaradawi lagi, keseluruhan hidupnya adalah untuk berkhidmat kepada agama Islam dan menyebarkan ilmu dan kematian ulama merupakan satu kehilangan besar dan musibah kepada umat kerana apabila Allah Taala menarik ilmu adalah dengan kematian ulama. Apatah lagi dalam masa terdekat beberapa ulama lainpun telah meninggal dunia sebelumnya seperti Syeikh Muhammad al-Ghazali, Syeikh Khalid Muhammad Khalid, Syeikh Jad al-Haq Ali Jad al-Haq (Syeikh al-azhar), Syeikh Abdullah bin Zayd Ali Mahmud, Syeikh Abdul Fatah Abu Ghadah. Menurutnya lagi, sememang ada yang bersepakat dengan beliau dan ada yang berbeza pendapat dengannya seperti pandangannya mengenai pemindahan organ. Beliau tidak bersetuju pemindahan organ. Beliau juga tidak bersetuju untuk mengambil pendekatan menentang kerajaan dan mengambil pendekatan tadaruj (beransur-ansur) sedangkan ada sesetengah golongan inginkan pendekatan kekuatan dan menentang pemerintah. Perkara ini sudah tentu berbeza dengan beliau. Namun kesemuanya bersetuju atas sumbangan dan khidmatnya dalam khidmat kepada agama Islam keseluruhannya, meninggikan kalimatnya dan berdakwah kepada masyarakat dengan bahasa yang mudah dan semasa. Syeikh Dr. Yusuf al-Qaradawi menyebutkan lagi, beliau merupakan gurunya dalam subjek Balaghah semasa beliau menuntut di Kolej Al-Azhar Tanta. Menurutnya lagi, pada tahun 1417H, apabila beliau dianugerah Pingat Antarabangsa Syahsiyat Islam Dubai, saya telah diminta oleh pihak penganjur untuk menghadiri bagi menghormati beliau. Saya telah hadir dan apabila beliau mengetahui kehadiran saya beliau merasa sungguh seronok dan bergembira. Saya menghadiri majlis tersebut sebagai tanda menghormatinya dan sepatutnya kita sebagai seorang muslimin juga menghormati para ulama kita seperti Syeikh Kabir Muhammad Mutawalli al-Syarawi dan Syeikh Muhammad al-Ghazali.

Syeikh Kabir Muhammad Mutawalli al-Syarawi telah berkahwin dalam usianya yang masih muda atas permintaan bapanya yang inginkan beliau berkahwin awal dan isterinya adalah pilihan keluarga. Mereka dikurniakan 5 orang anak. Mengenai pendidikan anak-anak, beliau menyebut bahawa perkara yang penting ialah memberi contoh teladan dan sekiranya kita menunjukkan akhlak yang mulia sudah tentu mereka akan mengikutinya. Adalah menjadi kewajipan kita mendidik mereka dengan akhlak dan perangai yang mulia dan memelihara telinga dari mendengar perkara yang buruk, memelihara matanya dari melihat yang mungkar. Kita hendaklah mendidik anak-anak dengan pendidikan Islam dalam menunaikan amalan dan kewajipan agama, tekun dalam membuat kerja dan menunaikan solat pada waktunya.

Ibadat Beliau

Syeikh Dr. Omar Hashim menyebutkan bahawa beliau seorang yang banyak beribadat dan bersolat. Beliau menjadikan rumahnya sebagai masjid apabila beliau dalam keadaan uzur dan tidak mampu untuk pergi ke masjid untuk solat berjamaah. Syeikh Dr. Omar Hashim berkata: “Pada suatu hari saya pergi ke rumahnya dan beliau masih lagi bersolat sedangkan jamaah lain telah habis menunaikan solat Isyak, solat sunat badiah dan witir. Sedangkan beliau terus menunaikan solat-solat sunat”.

Beliau menyebutkan bahawa beliau mempelajari dari ayahnya dua perkara :

i. Pertama bahawa ayahnya pernah menyebutkan kepada beliau: “Jagalah dan peliharalah tawaduk kerana rahsia-rahsia ilmu tidak akan diperolehi oleh orang-orang yang sombong.”
ii. Ayahnya pernah mengatakan: “ Ikatkanlah diri kamu dengan Allah selalu dan tidak takut selain Allah.”

Kedua-dua aspek ini jelas dipratikkan oleh beliau sebagai seorang yang tawaduk dengan ilmunya dan sentiasa beribadat dan berzikir mengingati Allah.

Hikmah Anugerah Allah Taala Kepada Beliau

- Ilmu pengetahuan yang luas dan tinggi.

- Ingatan yang kuat.

- Keperibadian yang sempurna.

- Beliau menjawat jawatan Menteri Wakaf selama 2 tahun. Namun jawatan tersebut sedikitpun tidak mengubah pendirian beliau.

- Seorang doktor pernah berkata: “Aku bimbang apabila kamu menjawat jawatan ini ianya akan menyibukkan kamu dengan banyak perkara”. Lalu beliau berkata: “Bertenang, sesungguhnya kesibukan tidak dapat menewaskan aku.”

- Beliau adalah seorang yang cukup pemurah – menafkahkan hartanya kepada pelajar.

- Beliau sangat mencintai keluarga Rasulallah S.A.W.

- Beliau gemar tinggal berhampiran dengan Masjid Hussien.

- Beliau sentiasa menziarahi makan Saidatina Nafisah.

- Beliau sentiasa menghadiri majlis sambutan maulidur rasul yang berlansung di perkarangan Masjid Hussien.

Antara Buku-Buku Karangan Beliau:

01. Tafsir al-Syarawi.
02. al-Isra Wa al-Miraj.
03. al-Islam Wa al-Fikr al-Muasir.
04. al-Islam Wa al-Marah.
05. al-Tariq Ila Allah.
06. al-Fatawa.
07. Mujizat al-Quran.
08. Min Fayd al-Rahman.
09. al-Qada Wa Qadar.
10. al-Salat wa Arkan al-Islam.
11. Nazarat Fi al-Quran.
12. Hadha Huwa al-Islam.
13. al-Hayat wa al-Maut.
14. al-Taubat.
15. al-Zalim Wa al-Zalimun.
16. Sirah al-Nabawiyyah.

Dan masih lagi banyak lagi buku-buku beliau yang tidak diletakkan di sini.

Antara Fatwa Beliau:

01. Adakah mayat mendapat manfaat dari sedekah dan mempunyai perasaan terhadap orang hidup dan adab ziarah kubur?

Dalam menjawab persoalan perkara ini, beliau menyebutkan bahawa mayat akan mendapat manfaat dari sedekah-sedekah yang dilakukan kepadanya. Disebutkan oleh Syeikh al-Adawi dalam kitabnya “Masyariq al-Anwar” bahawa telah bersepakat para ulamak bahawa pahala sedekah akan sampai kepada mayat sama ada kubur itu dekat atau jauh. Begitu juga istighfar dan berdoa kepadanya. Berkata Imam al-Qurtubi lagi bahawa ulamak telah bersepakat bahawa pahala sedekah akan sampai kepada si mayat. Begitu juga kata-kata dalam membaca al-Quran dan berdoa dan beristighfar kepadanya. Ini berdasarkan kepada hadith yang menyebutkan bahawa mayat itu sentiasa menanti-nanti doa dari saudaranya atau bersedekah untuknya, sekiranya ia memperolehi perkara tersebut, itu adalah yang terlebih baik dari dunia dan segala isinya. Berkata Imam al-Syarani bahawa dalil sampai pahala tersebut adalah sabda Rasulullah S.A.W. yang menyebutkan apabila kamu melalui kubur hendaklah membaca surah al-Ikhlas sebanyak 11 kali dan kemudian bersedekah kepada ahli kubur tersebut maka mayat-mayat tersebut akan mendapat pahala darinya. Disebutkan juga oleh Imam Ahmad bahawa apabila kamu berada di kubur maka bacalah al-Fatihah dan dua surah mauzatain (surah al-Nas dan surah al-Falaq) dan surah al-Ikhlas dan jadikanlah ia sebagai sedekah kepada ahli kubur kerana ia akan sampai kepada mereka.

Saat Kewafatan Beliau

- Beliau wafat pada pagi Rabu 22 Safar tahun 1419H bersamaan 17 Jun 1998.

- Anak saudaranya Hajjah Suad berkata: “Semasa hampir saat kematian, beliau cuba untuk bangun dan berteriak dengan suara yang jelas sehingga didengari oleh orang yang berada di sekelilingnya.” Katanya: “Selamat datang wahai Hussien, kamu telah datang sendiri berjumpa dengan aku, aku gembira dengan kedatangan Mu.”

- Beliau disemadikan di tempat kelahirannya juga. Saya telah beberapa kali menziarahi makam beliau.

Kewafatannya ditangisi. Lebih sejuta orang datang untuk memberikan penghormatan terakhir dan mengiringi jenazah beliau ke tanah perkuburan. al-Fatihah.

Cacatan:

Hampir majoriti penduduk Mesir yang biasa saya ajukan soalan mengenai al-Allamah Muhammad Mutawalli Syarawi mengatakan bahawa tiada ulama pada zaman kini yang paling mereka sayangi dan sanjungi melainkan beliau. Mereka sanggup bergaduh sekiranya ada orang lain yang mengatakan sesuatu yang buruk kepada beliau. Sehingga sekarang ini masih terdapat banyak kedai-kedai dan rumah-rumah yang menggantung gambar beliau.

Semoga saya juga menjadi seperti beliau. Amin.

buluh.iluvislam.com

Sekian. Wallahualam.